ร้อยละ 10-20 ของผู้หญิงวัยเจริญพันธุ์จะเป็นโรคเยื่อบุโพรงมดลูกเจริญผิดที่ (Endometriosis) หรือที่เรียกกันว่า ช็อคโกแลตซีสต์ โดยครึ่งหนึ่งของผู้หญิงที่มีอาการปวดประจำเดือนจะเป็นโรคนี้ และหากคุณมีอาการปวดท้องดังกล่าว การทำแบบประเมินตัวเอง 12 ข้อนี้ จะช่วยบอกได้ว่า คุณมีความเสี่ยงมากแค่ไหน

     1. คนในครอบครัวของคุณมีประวัติป่วยเป็นโรคเยื่อบุโพรงมดลูกเจริญผิดที่หรือไม่
     เพราะโรคเยื่อบุ โพรงมดลูกเจริญผิดที่สามารถถ่ายทอดผ่านทางพันธุกรรมได้ โดยถ่ายทอดผ่านทางยีนที่ผิดปกติเหมือนกัน เพราะการได้รับยีนที่ทำให้ร่างกายมีระดับฮอร์โมนโปรเจสเตอโรนต่ำกว่าคนปกติ จะทำให้เกิดความไม่สมดุลของระดับฮอร์โมนในร่างกายและเหนี่ยวนำให้เกิดโรคนี้ ได้ ดังนั้นคนใกล้ชิดหรือญาติสนิท เช่น ลูกสาว น้องสาว หรือพี่สาว จึงมีความเสี่ยงสูงที่จะเกิดเป็นโรคนี้ได้

      2. คุณมีอาการปวดเกิดขึ้นสัมพันธ์กับรอบประจำเดือนหรือไม่
     อาการปวดที่เกิด ขึ้นในช่วงระหว่างรอบประจำเดือนเป็นอาการที่พบบ่อยที่สุด โดยปกติแล้วก่อนมีประจำเดือน ฮอร์โมนเอสโตรเจนจะกระตุ้นให้เยื่อบุผนังมดลูกมีการหนาตัวขึ้นและมีเส้น เลือดมาหล่อเลี้ยงมากมาย ถ้าไม่เกิดการตั้งครรภ์ ผนังมดลูกก็จะหลุดลอกกลายเป็นประจำเดือนไหลออกมาทางช่องคลอด สำหรับเยื่อบุผนังมดลูกที่มีการเจริญผิดที่อยู่นอกโพรงมดลูกนั้น จะตอบสนองต่อฮอร์โมนเช่นเดียวกัน ทำให้เกิดการหนาตัวและขยายตัวเพิ่มขึ้น ส่งผลให้เกิดการอักเสบ และมีอาการปวดตามมา

      3. คุณมีอาการปวดขณะมีเพศสัมพันธ์หรือไม่
     ประมาณ 60% ของผู้หญิงที่เป็นโรคนี้ จะมีอาการปวดในช่วงหรือหลังการมีเพศสัมพันธ์ ทำให้มีผลกระทบต่อคุณภาพชีวิต ความสัมพันธ์กับคู่ครอง และเกิดปัญหาเรื่องของการมีบุตรได้

      4. คุณมีปัญหาเรื่องการตั้งครรภ์หรือไม่
     ผู้หญิงที่เป็นโรค นี้ส่วนมากจะเกิดภาวะมีบุตรยาก ซึ่งเกิดได้จากหลายสาเหตุ เช่น จากการที่ผนังเยื่อบุที่ผิดปกติอยู่นอกโพรงมดลูกนี้ไปอุดกั้นท่อนำไข่ อสุจิจึงไม่สามารถผสมกับไข่ได้ จึงไม่เกิดการตั้งครรภ์ หรือถ้าไข่ผสมกับอสุจิได้ ก็ไม่สามารถเดินทางไปฝังตัวอยู่ภายในมดลูกได้ หรืออาจเกิดจากการเปลี่ยนแปลงของระดับฮอร์โมนในร่างกาย ทำให้ช่วงเวลาการตกไข่ล่าช้าออกไป จึงไม่สามารถไปฝังตัวในมดลูกได้

      5. คุณเริ่มมีประจำเดือนครั้งแรก ในช่วงที่มีอายุน้อยกว่าคนทั่วไปหรือไม่
    
      6. คุณมีรอบประจำเดือนนานเกินกว่า 4-5 วันหรือไม่

      7. รอบประจำเดือนของคุณมาบ่อยกว่าทุก 4 สัปดาห์หรือไม่

      8. คุณมีประจำเดือนมามากผิดปกติหรือไม่
     ผู้หญิงที่มีความ ผิดปกติเกี่ยวกับรอบประจำเดือน เช่น เริ่มมีประจำเดือนครั้งแรกในช่วงที่มีอายุน้อยกว่าปกติ ช่วงขณะมีประจำเดือนนานกว่าปกติ. ประจำเดือนออกมามากผิดปกติ หรือช่วงรอบเดือนสั้นกว่า 4 สัปดาห์ มักมีโอกาสเป็นโรคเยื่อบุโพรงมดลูกเจริญผิดที่ได้

      9. คุณมีอาการแพ้ หรือเป็นโรคภูมิคุ้มกันต่อต้านตัวเอง เช่น โรคหอบหืดหรือไม่
     ผู้หญิงที่เป็นโรคเยื่อบุโพรงมดลูกเจริญผิดที่มักจะมีระบบภูมิคุ้มกันบกพร่องร่วมด้วย จึงทำให้เกิดการอักเสบ และติดเชื้อได้ง่าย

      10. คุณรู้สึกปวดขณะขับถ่ายปัสสาวะหรือไม่
     เยื่อบุโพรงมดลูกที่เจริญผิดที่อาจไปอยู่บริเวณทางเดินปัสสาวะ ทำให้เกิดการอักเสบและปวดตามมา

      11. คุณมีปัญหาความผิดปกติเกี่ยวกับระบบทางเดินอาหาร เช่น ท้องเสีย ท้องผูก ในระหว่างมีประจำเดือนหรือไม่
     เยื่อบุโพรงมดลูกที่เจริญผิดที่อาจไปอยู่บริเวณทางเดินอาหาร ทำให้เกิดการอักเสบและปวด ส่งผลให้มีอาการท้องเสีย หรือท้องผูกตามมาได้

      12. คุณเป็นคนที่มีรูปร่างสูง หรือผอมบางต่างจากคนทั่วไปหรือไม่
ผู้หญิงที่เป็นโรคนี้ส่วนใหญ่จะมีรูปร่างสูง ผอมบาง น้ำหนักตัวน้อยกว่าปกติ ทั้งนี้เนื่องจากความผิดปกติของระดับฮอร์โมนในร่างกายนั่นเอง

ไม่จำเป็นต้องตอบว่า “ใช่” ในทุกคำถาม แต่ถ้าเพียงตอบว่า “ใช่” มากกว่า 1 ข้อขึ้นไปก็แสดงว่าคุณมีโอกาสเป็นโรคนี้ได้ ซึ่งคงต้องไปพบแพทย์เพื่อรับคำปรึกษาที่เหมาะสม

โดย :ภญ.นิภาพรรณ มาอยู่ดี
นิตยสาร :HealthToday