พิจารณา จากชื่อเรื่องแล้วฟังดูน่ากลัวและชวนให้สงสัยว่า “เป็นไปได้จริงๆ หรือ!” กระบังลมหย่อนเกี่ยวอะไรกับมดลูก หากอวัยวะภายในอย่างมดลูกโผล่ออกมาได้จริง อวัยวะอื่นๆ ไม่ไหลลงมากองด้วยหรือ ภาวะผิดปกตินี้มีที่มาที่ไปอย่างไร สาวๆ ทุกวัยไม่ควรพลาด
รศ.นพ.วิทยา ถิฐาพันธ์ สูตินรีแพทย์ โรงพยาบาลศิริราช อธิบายหน้าที่สำคัญของกระบังลมว่า ปกติโลกมีแรงโน้มถ่วงทำให้มนุษย์และสรรพสิ่งต่างๆ ไม่ล่องลอยเคว้งคว้างในอากาศ เช่นเดียวกับอวัยวะภายในที่ยังอยู่ในตำแหน่งเดิม ไม่ไหลออกมากองข้างนอก เนื่องจากมีกล้ามเนื้อกระบังลมที่มีลักษณะคล้ายเปลญวณคอยพยุงอวัยวะต่างๆ เช่น ลำไส้ มดลูกและกระเพาะปัสสาวะ แต่กล้ามเนื้อกระบังลมจะมีรูหรือช่องว่างเผื่อไว้ให้อวัยวะอย่างช่องคลอด ท่อปัสสาวะและรูทวารหนักผ่านออกมาเพื่อทำหน้าที่ตามปกติ ด้วยเหตุนี้กล้ามเนื้อกระบังลมจึงมีความแข็งแรงมาก แต่ความแข็งแรงนี้ก็ย่อมเสื่อม ย่อนคล้อและขาดความแข็งแรง ได้จากปัจจัยต่างๆ เช่น
- การมีเพศสัมพันธ์ตั้งแต่แรกสาว
- ผ่านการตั้งครรภ์และคลอดแบบธรรมชาติหลายคน
- การไอเรื้อรัง การเบ่งอุจจาระแรงๆ
- โรคอ้วน น้ำหนักเกิน
- ภาวะพร่องฮอร์โมนในวัยทอง
- เคยรับการผ่าตัดบริเวณอวัยวะภายในอุ้งเชิงกรานหรือช่องคลอด
เมื่อกล้ามเนื้อกระบังลมหย่อนยานตาม ก็ส่งผลกระทบทำให้อวัยวะภายในอื่นๆ เลื่อนต่ำลงและทำงานได้ไม่เต็มประสิทธิภาพ สัญญาณเตือนของกระบังลมหย่อนในระยะแรกคือ การกลั้นปัสสาวะไม่อยู่ มีปัสสาวะเล็ดเมื่อออกแรงยกของหนัก หัวเราะ ไอหรือจามแรงๆ บางรายที่เป็นมากอาจมีปัสสาวะเล็ดขณะเดินหรือทำกิจวัตรประจำวันตามปกติ หากภาวะกระบังหย่อนมากขึ้น คุณจะรู้สึกปวดหลังช่วงล่าง ปวดท้องน้อยโดยเฉพาะเมื่อมีเพศสัมพันธ์ หรือรู้สึกถ่วงๆ บริเวณอุ้งเชิงกราน หรือรู้สึกว่ามีก้อนอะไรจุกอยู่บริเวณช่องคลอด ซึ่งนั่นคือมดลูกที่เคลื่อนต่ำลง ระดับความรุนแรงของกล้ามเรื้อกระบังลมหย่อนยานอาจวัดได้จากตำแหน่งของมดลูก ยิ่งเคลื่อนต่ำใกล้ปากช่องคลอดมากเท่าไหร่ก็ยิ่งรุนแรงมากขึ้นเท่านั้น บางรายเป็นมากขนาดมดลูกโผล่ออกมาภายนอกช่องคลอด! อย่างไรก็ตามผู้ที่จะชี้ชัดว่าคุณมีอาการกระบังลมหย่อนและจำเป็นต้องได้รับ การรักษาอย่างไรก็คือ สูตินรีแพทย์ ที่สำรวจความผิดปกติด้วยการกดบริเวณท้องน้อย ตรวจภายในและอัลตราซาวนด์
โดย รวมแล้ว ภาวะกระบังลมหย่อนฟังดูน่าหวาดเสียวและอันตราย แต่ในความเป็นจริงก็ไม่ถึงขนาดทำให้เสียชีวิตได้ เพียงแต่ก่อให้เกิดความรำคาญ และความไม่มั่นใจยามทำกิจวัตรประจำวัน ทั้งนี้ทางการแพทย์มีวิธีรักษาให้คุณคลายกังวลนั่นคือ
- การขมิบช่องคลอด เป็นคำแนะนำให้ออกกำลังกายแบบไม่เสียสตางค์ สำหรับคนที่มีปัญหาปัสสาวะเล็ดในเบื้องต้น เพื่อเพิ่มความกระชับของกล้ามเนื้ออุ้งเชิงกรานและช่องคลอด ส่งผลให้ควบคุมการกลั้นปัสสาวะได้ เทคนิคนี้คือการนั่งเก้าอี้ห้อยขา แขม่วหน้าท้องเพื่อยืดตัวและหลังตั้งตรง ขมิบก้นด้วยการเกร็งกล้ามเนื้อรอบๆ ช่องคลอด ลักษณะคล้ายๆ การกลั้นอุจจาระ ทำค้างไว้ 5 วินาที แล้วคลายออก ทำติดต่อให้ได้คราวละ 10 ครั้ง และหมั่นทำเรื่อยๆ ตลอดวันให้ได้วันละ 100 ครั้ง
- การทำรีแพร์ จุดประสงค์หลักคือ การตัดผนังช่องคลอดที่หย่อนคล้อยออกและเย็บผนังช่องคลอดที่เหลือเข้าหากัน เพื่อป้องกันไม่ให้มดลูกเคลื่อนหรือหลุดสร้างปัญหา นอกจากนี้ยังช่วยให้ช่องคลอดกระชับ ช่วยให้ชีวิตรักของคุณกระชุ่มกระชวยขึ้น
- การผ่าตัดมดลูก ในกรณีที่มดลูกหย่อนคล้อยออกมาบริเวณปากช่องคลอดหรือออกมาข้างนอก ซึ่งขณะที่ผ่าตัดแก้ไข คุณหมอจะแก้ไขผนังมดลูก ท่อปัสสาวะและลำไส้ใหญ่ส่วนปลาย เพื่อให้ควบคุมการขับถ่ายได้ตามปกติ
แม้ เราจะหยุดยั้งความเสื่อมจากธรรมชาติไม่ได้ แต่ก็มีหนทางแก้ไขเพื่อให้คุณภาพชีวิตดีขึ้นได้ด้วยการหมั่นสังเกตและรีบหา วิธีป้องกันก่อนเป็นมากแล้วแก้ไขลำบากค่ะ
